De 'vergeten' bekerfinale van Feyenoord: 'Ik denk nooit meer aan die wedstrijd'

Het is 2 mei 1984. Feyenoord speelt op weg naar het kampioenschap met Johan Cruijff een moeizame bekerfinale tegen Fortuna Sittard. Na 69 minuten valt Peter Houtman bij een stand van 0-0 in. Hij draagt rugnummer 17. Zijn broekje is net iets te klein. Drie minuten later maakt Houtman de enige goal van de wedstrijd. Niet zijn fraaiste, wel een belangrijke (1-0).

Vier dagen na het winnen van de KNVB-beker wordt Feyenoord in Tilburg landskampioen. Rotterdam is in extase. Wat weten de hoofdpersonen van toen in de schaduw van de landstitel eigenlijk nog van die bekerfinale van 1984?

Als we Ben Wijnstekers bellen met die vraag, valt het even stil. “Zo, daar overval je me mee. Voor mij is dat wel een beetje een vergeten bekerwinst. Ik denk eigenlijk nooit meer aan die wedstrijd, maar dat seizoen was natuurlijk wel uniek met de dubbel met Cruijff.”

De aanvoerder van het elftal van 1983/84 is niet de enige die diep moet graven. André Hoekstra brak net door in De Kuip en werd onder leiding van trainer Thijs Libregts een vaste waarde in het ‘Gouden Gids’-elftal met het prachtige gele uitshirt. “De kampioenswedstrijd tegen Willem II een paar dagen later ligt me verser in het geheugen dan die finale tegen Fortuna. Ja, Peter Houtman scoorde, dat weet ik wel.”

Dat Hoekstra een aandeel had in het doelpunt van de huidige stadionspeaker van Feyenoord, weet hij niet meer. Hij gaf de voorassist op Ruud Gullit nadat hij zelf met een subtiel balletje buitenkantrechts door Johan Cruijff diep was gestuurd. “Is dat zo? Ik heb geen idee. Ik weet wel dat Gullit die bal op Houtman gaf. Aan de rechterkant van het strafschopgebied. En dat ik me in die wedstrijd een slag in de rondte werkte, maar bijna geen bal raakte.”

Houtman maakte in zijn carrière veel doelpunten, heel veel mooie ook - daarover zo meer - maar zijn treffer tegen Fortuna Sittard was dat zeker niet. “Toch was het technisch een moeilijke goal”, herinnert de oud-spits, die vanwege blessureleed niet startte aan het duel.

“Ik won een luchtduel van de keeper en voorstopper van Fortuna en kopte de bal kaarsrecht de lucht in. De spelers van Fortuna botsten tegen elkaar en ik wachtte vlak voor het doel op de bal die recht naar beneden kwam. Ik weet nog goed dat ik dacht: ik moet die bal niet te vol te raken.”

Dat deed de uiteindelijke matchwinnaar ook niet. Houtman lacht: “Ik weet dat er mensen waren die dachten dat ik de bal met mijn fluit raakte, maar dat was echt niet zo. Ik schampte hem met mijn hoofd. Het was na mijn invalbeurt de eerste bal die ik raakte. Weet je, ik heb mooiere doelpunten gemaakt, maar we hadden wel wat we wilden. De beker.”

Joop Hiele was in die periode doelman van Feyenoord. Jarenlang een betrouwbaar slot op de deur. Tegen Fortuna had hij een blauw shirt aan met een zwarte strook rond zijn hals, een zwart broekje en witte kousen. De voormalig keeper weet wél nog dat Feyenoord diep moest gaan om zich te ontdoen van Fortuna. “Het was een lastige pot. Of Fortuna veel kansen heeft gekregen durf ik niet meer te zeggen, ik weet wel dat André van Gerven de doelman van Fortuna was en dat Wim Koevermans meespeelde. Dat is bij mij vooral blijven hangen.”

Zijn naam is gevallen: André van Gerven. De doelman speelde op huurbasis bij Fortuna. Hij was uitgeleend door FC Twente, de club waar hij vele jaren onder contract stond. Van Gerven verloor bij het enige doelpunt een luchtduel van Houtman en botste tegen een ploeggenoot aan.

Van Gerven is inmiddels 71 jaar. Hij speelde naast Fortuna en FC Twente ook in Eindhoven bij PSV. Dat enige doelpunt in de bekerfinale staat de voormalig keeper nog wel helder voor de geest. “Ik reken die goal mezelf wel aan”, vertelt hij. “Als je komt, moet je de bal hebben. Anders moet je blijven staan. Ik liep bij die hoge voorzet van Ruud Gullit tegen Mario Eleveld aan en miste de bal."

"Het was een foutje van mij. Ik kan me herinneren dat we niet heel lang baalden van die nederlaag. We gingen Europa in en speelden een seizoen later tegen Everton. Voor Fortuna was dat een fantastisch avontuur.”

De bekerwinst - toen de zesde in de clubhistorie - werd in De Kuip gevierd. Duizenden mensen bestormden het veld na het laatste fluitsignaal van scheidsrechter Bep Thomas. “Op een positieve manier, toch?”, vraagt Wijnstekers. “Die mensen waren ontzettend blij met dat succes. We naderden de titel, de eerste sinds 1974, en wonnen de beker. Het grappige is dat veel supporters geen seizoenkaart meer wilden nemen vanwege de komst van Cruijff van Ajax. Toch groeide er iets dat seizoen. Cruijff werd geaccepteerd. Misschien ook wel omdat er heel veel Rotterdammers in het elftal speelden.”

Journalist Emile Schelvis volgde Feyenoord op de voet voor zijn toenmalige werkgever Voetbal International. “Die bekerfinale was een voorgerechtje. Niet meer dan dat. De beker leefde totaal niet bij Feyenoord. Iedereen was met de titel bezig. Dat seizoen stond toch in het teken van de wraak van Cruijff op Ajax”, zegt Schelvis. Hij doelt op een conflict van Cruijff met de Amsterdamse club maanden eerder. Hij vertrok bij Ajax en sloot zijn carrière af bij de aartsrivaal.

“In de competitie, vroeg in het seizoen, verloor Feyenoord met 8-2 van Ajax. Het liep toen nog niet. Maar thuis werd het 4-1 en vanaf dat moment ging de club in een rechte lijn door naar de titel. Na de overwinning op Ajax in de beker, over twee wedstrijden, hadden ze niet het idee dat ze nog echte tegenstand zouden krijgen in dat toernooi. Dat leefde niet. De landstitel, de eerste sinds 1974, daar ging het om”, zegt Schelvis.

Thijs Libregts (83), trainer van Feyenoord dat seizoen, bevestigt dat de weg voor Feyenoord open lag na de bekeroverwinning op Ajax (uit 2-2, thuis 2-1 na verlenging). “Vaak is het andersom. Dan win je eerder in het toernooi van de kleinere ploegen en speel je in de finale tegen Ajax of PSV. Dat was toen niet zo. Daarom blijft die finale tegen Fortuna ook veel minder hangen. Dat zijn altijd de wedstrijden tegen grotere namen.”

Libregts heeft gelijk, zo blijkt, als we oud-spelers van Feyenoord vragen naar de dubbele ontmoeting met Ajax in de KNVB-beker in de achtste finales, op 1 en 15 februari 1984. De return was nodig na een 2-2 gelijkspel in Amsterdam. Houtman speelde een cruciale rol in beide wedstrijden.

“Dat was een hobby van me, scoren tegen Ajax”, grapt Houtman. In De Meer, het toenmalige stadion van Ajax, scoorde de spits een wonderschone treffer. Een halve omhaal. Andere doelpuntenmakers: Frank Rijkaard, Ruud Gullit en Marco van Basten. “Ik speelde samen met Gullit in de voorhoede, speelde een heerlijke wedstrijd, maar werd wel gewisseld."

"Dat weet ik nog goed. Ik hoorde ineens gefluit vanuit het uitvak met Feyenoordsupporters en toen zag dat ik naar de kant moest. Ik was heel teleurgesteld. Libregts schreeuwde, terwijl ik naar de kant liep: ‘Puur tactisch, Peet!’ Niet veel later scoorde Ajax. Toen riep ik naar Libregts: ‘Ja, puur tactisch!’”

Hiele kan zich, naast de wondertreffer van Houtman, ook het tegendoelpunt van Frank Rijkaard nog goed herinneren. “Dat was een aparte goal, een schot van afstand. Een zwabberbal. Ik had daar misschien iets meer kunnen doen.” Na het 2-2 gelijkspel in Amsterdam, versloeg Feyenoord de aartsrivaal wel in Rotterdam. Na verlenging, met 2-1. Door twee goals van, jawel, Peter Houtman.

Maanden later volgde, na overwinningen op NEC en Haarlem (over twee duels) in de kwart- en halve finale, de bekerfinale tegen Fortuna. Kort na het winnen van die prijs werd de eerste landstitel sinds 1974 veroverd. In Tilburg werd Willem II met 5-0 verslagen. “Dat kampioenschap was zo uniek. Daardoor ben ik die beker een beetje vergeten”, aldus Wijnstekers. “Maar nu we het erover hebben, merk ik toch dat het meer waarde heeft dan ik dacht. Het doet me wel wat.”

Ook Libregts is trots op de dubbel die hij met Feyenoord pakte in het seizoen 1983/84. “Niet iedereen kan zeggen dat hij de landstitel en KNVB-beker heeft gewonnen in één seizoen. Als je dat meemaakt is het een hoogtepunt in je carrière.”

Houtman: “Later besef je pas hoe uniek het is. De huldiging op Coolsingel was fantastisch na het winnen van de dubbel. In 1970, nadat Feyenoord de Europa Cup 1 had gewonnen, stond ik er als klein ventje met mijn vader. Zat ik op zijn schouders. Ik was twaalf, denk ik. En jaren later stond ik er als speler. Ik moest toen nog wel denken aan dat moment met mijn vader.”

Komende zondag gaat Feyenoord, bijna veertig jaar na de bekerfinale van 1984, tegen NEC op jacht naar het veertiende bekersucces. “Normaal gesproken wint Feyenoord”, zegt Houtman. “Maar NEC heeft een leuke ploeg en er zijn niet voor niets altijd verrassingen in de sport.”

Libregts sluit zich daar bij aan: “Fortuna had zich voor de finale van 1984 ook helemaal opgepompt. Het werd echt een moeilijke bevalling. NEC gaat dat ook doen. Zij gaan zich echt opladen voor dit duel, misschien wel meer dan Feyenoord.”